اخبار
در جست و جوی هویت گمشده
ارسال شده توسط: مدیرسایت
تاریخ: ۲۹.۱۱.۱۳۹۱
بازدیدها: ۶۱۶۱۱
از این به بعد در بخش خبر گفت و گو و گزارشاتی را خواهید خواند که در رابطه با بزرگان عرصه تئاتر و هنر خواهد بود . باشد که از این گزارشات و گفتگوها و نشست ها درس های خوبی بگیریم . اولین گفت و گو با هادی مرزبان نامی آشنا در عرصه تئاتر را در اختیار شما می گذاریم .
گفت و گو با ”هادی مرزبان” کارگردان نمایش ”پلکان”
فرناز فرضی:
نمایشنامه «پلکان» که به قلم اکبر رادی در سال 1362 نوشته شده، یک تراژدی اجتماعی و واقع‌گراست که در پنج تابلوی به هم پیوسته تنظیم شده است.
شما سال 63 هم نمایشنامه «پلکان» اثر استاد رادی را روی صحنه بردید. چه دلیلی باعث شد که تصمیم بگیرید دوباره این نمایشنامه را اجرا کنید؟
به چند دلیل من این کار را دوباره دست گرفتم، یکی از دلایل این بود که نسل فعلی تئاتر ما کلا این تئاتر را آن زمان ندیده؛ یک نسل کلا عوض شده و دانشجویان و علاقه مندان به تئاتر فعلی آن زمان نبودند که ببینند و بعضا از من می خواستند که این نمایشنامه را دوباره اجرا کنم تا ببینند. دلیل دوم این بود که هر تئاتری به خصوص تئاتر اجتماعی درست بازتاب جامعه ای است که این تئاتر در آن دارد اجرا می شود و دلیل دیگر این بود که برخلاف بعضی دوستان که ظاهر آثار تئاتری را فقط نگاه می کنند و می گویند که آثار آقای رادی تاریخ مصرف دارد، من می خواستم بگویم که اینطور نیست و به عنوان نمونه این نمایش در آن زمان حرف خودش را داشت و الان هم این نمایش حرف خودش را دارد و انگار برای همین زمان نوشته شده، پس زمان و مکانی ندارد. تمام این دلایل باعث شد که من پلکان را مجدد کار کنم.
دقیقا این نکته ای که شما اشاره کردید برای مخاطب ملموس خواهد بود، اینکه این متن با فضای جامعه امروزی همخوانی دارد و نشان دهنده این است که با گذر زمان همواره تاریخ و آدم ها تکرار می شوند.
و در نتیجه این متن هم واقعا کهنه شدنی نیست. همان طور که همیشه ابلیس از خلقت انسان وجود داشته، «بلبل»ها(1) هم در اطراف ما و در جامعه بودند و هستند و فقط باید ببینیمشان که رادی اینجا خیلی زیرکانه ذره بین اش را روی این قشر گذاشته و به ما نشان می دهد.
این نگاه و توجه به مسائل اجتماعی از نقاط پررنگ در آثار استاد رادی هست که روی آن تاکید داشتند. آیا توجه به این دست از مسائل اجتماعی از دغدغه های شما بوده که باعث شده تصمیم بگیرید نمایشنامه های استاد رادی را اینطور مداوم و به طور کامل طی سالهای گذشته روی صحنه ببرید؟
از همان زمانی که جوان بودم و به قول معروف جویای نام، من هرگز تئاتر کار نمی کردم که فقط نمایشی را روی صحنه بیاورم و به گونه ای دیگر اشتیاق برای فقط به اجرا درآوردن و روی صحنه بردن نداشتم و اگر کاری را اجرا می کردم دردی داشتم، درد دلی داشتم و مساله داشتم و برای بیان آن مساله بود که تئاتر کار می کردم و بزرگترین دغدغه در طول کارم و تمام عمرم دو مساله بزرگ بوده، یکی بی عدالتی و دیگری فقر. با این دو مساله از زمان نوجوانی و جوانی آشنا هستم و خیلی خوب فقر و بی عدالتی را لمس کردم و می شناسم. در نتیجه در کارهای من اینها نمایان است و از اولین کارهایی که زمان دانشجویی ام هم می کردم اینها بوده. به هر حال من مترصد این بودم که مسیر خودم را در جایی پیدا کنم، یاری، کتابی، متونی را پیدا کنم تا بتوانم حرفم و دردم را به وسیله آن بیان کنم. بهترین محملی که پیدا کردم و در واقع شانسی که آوردم این بود که در یک شب سرد زمستانی در سال 1362 به وسیله دوستی با زنده یاد رادی آشنا شدم و همان ملاقات باعث شد که پی ریزی پلکان آغاز شد و از آن به بعد من وقتی هر کدام از آثار رادی را می خواندم حس می کردم خود من نوشتم این ها را و بهترین محمل شد برای بیان این مسائل فقر و بی عدالتی که در تمام آثار رادی هم هست و و موج می زند و من هم بالطبع جذب این کارها شدم.
دقیقا.و عامل دیگر تاکید بر مساله هویت در نمایش ها است. برای خود شما این موضوع چقدر اهمیت دارد؟من همیشه چه زمانی که تدریس می کردم در دانشکده های مختلف و چه زمانی که با اعضای گروه های نمایشی ام کار می کنم، همیشه می گویم اول هویت خودمان را به عنوان یک ایرانی، به عنوان کسی که دارد درگوشه ای از مشرق زمین زندگی می کند، نباید از دست بدهیم و گم کنیم. متاسفانه گاهی اوقات می بینم برخی از جوانان تو گویی شناسنامه های شان را گم کرده اند، هویت هایشان را فراموش کرده اند و ما باید دنبال این هویت باشیم و همیشه حتی در آن طرف دنیا هم اگر کاری انجام می شود بدانیم که مُهر و شناسنامه ایرانی بودن و مشرق زمینی بودن در آن دیده شود. حالا از این طرف تئاتر هویت هم همینطور است، شما آدم های رادی را نگاه کنید، باری به هر جهت نیستند. کارهای رادی فرق اش با من و شما این است که آدم هایش هویت دارند و کسی بگوید که این آدم بد است یا خوب است، این آدم زشت است، این آدم زیباست. اگر شخصیتی در نمایشنامه هایش دارد که قاتل است، این قاتل شعر هم می گوید، یا اگر فلان آدم دزد است، ممکن است عاشق هم شود.پیشینه افراد برای مخاطب روشن می شود.بله، انسان اند و دارای هویت کامل هستند. خود من هم عاشق این نوع کاراکترها هستم. به همین دلیل وقتی از این طرف و آن طرف نمایشنامه به من می دهند و می خوانم می بینم من را ارضا نمی کند، شخصیت ها روی هوا هستند، مثل حباب اند و به راحتی می ترکند. رادی سطح سلیقه ام را بالا برده. به عنوان مثال اگر می خواهد مساله را در صفحه پنجم عنوان کند از صفحه اول زمینه اش را می چیند. حتی خود دیالوگ ها و متن کلی هم برای خودش هویت دارد.
البته آن نگاه واقع گرایانه استاد رادی هم از دیگر عواملی است که باعث می شود تماشاگر ارتباط بهتری با نمایش برقرار کند.
”وقتی از این طرف و آن طرف نمایشنامه به من می دهند و می خوانم می بینم من را ارضا نمی کند، شخصیت ها روی هوا هستند، مثل حباب اند و به راحتی می ترکند. رادی سطح سلیقه ام را بالا برده“
اشاره به دیالوگ کردید. ادبیاتی که در متن های استاد رادی هست، خاص ایشان است و البته متفاوت. از این جهت که تاکید بر فرهنگ عامه دارند که در این نمایش هم دیده می شود و شاید این یکی از عواملی باشد که مساله زمان و طولانی بودن نمایش را کم رنگ می کند. در حال حاضر انتخاب متنی با چنین حجمی به دلیل سلیقه و حوصله بیشتر مخاطبان ریسک است که مبادا مخاطب خسته شود. شما به این ریسک هم فکر کردید؟
بله، این خیلی مشکل است که نمایشی با دو ساعت و نیم زمان به اجرا برود و تماشاگر تکان نخورد و خسته هم نشود. من همیشه به بچه ها می گویم که این کار یکی از موفقیت های ما است.
از دیگر آثار استاد رادی کدام یک در همین سبک تراژیک اجتماعی هستند که فقط متعلق به زمان خودشان نیستند و قابلیت این را دارند که دوباره اجرا شوند؟
با حساسیتی که من روی شخص رادی و قلم اش دارم، می توانم قاطع بگویم که تمام آثار رادی این ویژگی را دارند منهای یکی از کارهایش که آن را هم چند بار دورخیز کردم که کار کنم، ولی به نظرم یک مقدار دور است از زمان ما. اما شما نگاهی گذرا به این مجموعه آثار داشته باشید: «شب روی سنگفرش خیس»، «لبخند باشکوه آقای گیل»، «آمیز قلمدون»، « هاملت با سالاد فصل»، «آهسته با گل سرخ»، «پایین، گذر سقاخونه» و «ملودی شهربارانی»، کدام یک از اینها مال زمان ما نیست؟ تمام اش را می توان گفت که هست.
بعد از این کار، نمایش بعدی ای که پیش بینی کردید در چه فضایی است؟ آیا باز هم از آثار استاد رادی نمایشی را به صحنه می برید؟
تقریبا می توانم بگویم من تمام آثار بزرگ زنده یاد رادی را کار کردم. یک نمایشنامه مانده که اگر تمام شرایط مهیا باشد کار آینده من آن خواهد بود و اسم اش «از پشت شیشه ها» است.*(1) بلبل: لقب شخصیت اصلی نمایش پلکان است که با دزدی و دروغگویی و خوردن حق دیگران زندگی اش پیشرفت می کند و در نهایت هم به زوال می رسد.
پیامی ثبت نگردیده است.
تصویری از گرامیداشت پانزدهمین سالگرد تاسیس
گروه تئاتر جوان میبد و اختتامیه نمایش سی مرغ ، سیمرغ
(آبان ماه 1391)
ورود به سایت
خوش آمدید,
مهمان
| نام کاربری: | |
| کلمه عبور: | |
| تصویر امنیتی: | |
| کد تصویر امنیتی را وارد نمایید : | |
نظر سنجی
پوسترها
